LETSEL AAN DE ENKEL
Symptomen: pijn, niet meer goed kunnen bewegen of belasten, zwelling, blauwe verkleuring (na enige tijd)
EERSTE HULP :
Probeer vast te stellen of het om een botbreuk of verstuiking gaat. Dit doe je door vragen te stellen en te observeren.
- Is beweging nog mogelijk?
- Staat de enkel of het been nog recht?
- Heb je een kraak gehoord?
Als ‘ja’ het antwoord is op de eerste twee vragen (en er geen krakende geluid is gehoord), dan denken we eerder aan een verstuiking of kneuzing en niet aan een botbreuk.
Handelen bij verstuiking of kneuzing:
Start dan met de behandeling: schoen uit laten doen, door het slachtoffer zelf (lukt dit niet, knip dan de schoenveters los en laat de schoen aan). Laat het slachtoffer een half uur zijn been hooghouden, dit helpt tegen de pijn. Daarbij koel je met ijs of een coldpack gedurende 10-20 minuten. Koel 4 à 5 keer in de eerste 24 uur, daarna heeft koelen geen zin meer.
Als de pijn erger wordt tijdens het koelen, stop dan meteen. Mogelijk is er dan toch sprake van een botbreuk.
Observeer het slachtoffer goed tijdens het koelen omdat hij misschien flauw valt door de combinatie van pijn en kou.
Neem als je gaat wandelen voor de zekerheid een instant koud kompres mee (bijvoorbeeld van Heltiq). Dat is door er stevig op te duwen meteen ijskoud en klaar voor gebruik. Leg na het koelen, als het slachtoffer het wil, een drukverband aan.
Handelen bij botbreuk:
Bij een breuk van voet of enkel kan je het slachtoffer meestal nog wel zelf naar de huisartsenpost of het ziekenhuis brengen. Bel 1-1-2 als dit niet mogelijk is, als er een open botbreuk is of als het slachtoffer heel veel pijn heeft of een bleke of juist blauwe huid bij de breuk.
Probeer de enkel bij het vervoer zo min mogelijk te bewegen en zeker niet te belasten.
Over letsel aan de enkel
Takken en kuilen of een onverwachte steen op het zandpad tijdens een wandeling, springen over een boomstam in het bos, een partijtje voetbal:het kan zomaar gebeuren dat je struikelt of valt of dat je tegen je enkel wordt geschopt.
Het doet flink pijn, je kan niet meer op je been staan of lopen, de enkel wordt erg dik. Is hij nou gebroken of verstuikt?
Bij een breuk is het bot gebroken waardoor er bloedverlies is. Ook kunnen omringende weefsels zoals bloedvaten, zenuwen, spieren en pezen zijn beschadigd. Soms is er ook een wond (open botbreuk) waarbij ook het bot zichtbaar kan zijn.
Bij een verstuiking is de huid heel en het bot niet gebroken, maar wel zijn de banden en het kapsel van het gewricht uitgerekt of gescheurd.