Materialen voor een dekverband en een druk- of steunverband

Heb je net je eerste EHBO-cursus achter de rug en duizelt het je nu van al die verbandmaterialen? Wat was ook al weer een drukverband, en wat was toch ‘in de rol kijken’? Waar gebruik je verder die dunne zwachtel voor, en wat is ook al weer het verschil tussen een snelverband en wondsnelverband?
Hieronder vind je daarom een overzicht met diverse verbandmaterialen op een rijtje. Het zijn makkelijk te gebruiken middelen die je vindt in een goede verbandtrommel. En ze zijn super handig om in huis te hebben!

‘In de rol kijken’
Deze uitdrukking wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat je gemakkelijker het verband kan aanleggen.

Je kijkt in de rol als je het rolletje verband op de arm of op het been kan leggen en om de arm of het been heen kan rollen. Probeer dit maar, en probeer ook hoe het is als je niet in de rol kijkt. Merk je nu het verschil?

Let op: rol altijd vanaf het dunste deel van arm of been naar het dikste deel (‘naar het hart toe’). En rol nooit terug, je gaat maar één richting op! Klaar is klaar, je hoeft het verband niet dubbel aan te leggen om de zwachtel op te maken. Je knipt het restant van de zwachtel af en zet de zwachtel vast met een stukje kleefpleister.

Overzicht:

• Dekverband  (bij kleine wonden)
• Dekverband  (bij grote wonden)
• Drukverband  (bij hevige bloedingen)
• Steunverband  (bij kneuzing/verstuiking)

Dekverband bij kleine wonden

Kleine verwondingen die niet heel groot of erg diep zijn kun je prima zelf behandelen. Een kleine wond kan je afdekken na het schoonspoelen met water en het eventuele ontsmetten.

Verbandmaterialen die je hiervoor kan gebruiken:

- een pleister. Denk erom dat je bij een vinger de pleister niet rondom de vinger aanlegt, maar dat je de pleister diagonaal plakt:

- een niet-verklevend kompres/ rondom vastgezet met kleefpleister:

- een niet-verklevend kompres / erover heen een rolletje dun elastisch verband, en vastgezet met een stukje kleefpleister:

- een niet-verklevend kompres vastgezet met een zelfklevende zwachtel:

- een niet-verklevend kompres vastgezet met een vingerbob:

- een steriel wondsnelverband. Dit heeft een klein wondkussen. Daaraan zit vast 1 korte en 1 langere zwachtel, die allebei voorzien zijn van een kleefpleister. Het wondsnelverband is plat verpakt.

Hieronder zie je het wondsnelverband in de verpakking (afb.1), uit de verpakking (afb.2) en tenslotte toegepast op een onderarm (afb.3):

Aanleggen: je legt eerst het wondkussen op de wond en plakt dan de korte kant vast. En tenslotte rol je de lange zwachtel over de wond richting het hart. En wel zo dat je beide zijden van het wondkussen afdekt (“plak –rol – plak”).

Let op:

Ook kleine wonden kunnen zo ernstig zijn dat je er mee naar de dokter gaat. Denk aan diepe wonden, bijtwonden, elektriciteitsletsels etc. Na het eventuele spoelen of koelen dek je de wond zo schoon mogelijk af voordat je naar de dokter gaat (of wacht op de komst van de dokter/ambulance).

Dekverband bij grote wonden

Grote wonden moeten altijd door een dokter worden gezien. Dek de wond wel zo schoon mogelijk af. Ga in principe de wond niet spoelen, tenzij je twijfelt of je naar de huisarts moet gaan, of bij zeer vuile wonden (zoals bijtwonden) als ze niet hard bloeden. Het is dan beter om goed te spoelen met water voordat je naar de huisarts gaat. Dek de wond steriel af na het spoelen.

Verbandmaterialen die je kan gebruiken voor het afdekken van grote wonden:

- een steriel gerold snelverband, in diverse maten verkrijgbaar, met een wondkussen van 6 x 8 cm, 8 x 10 cm of 10 x 12 cm met daaraan vast 1 korte en 1 lange zwachtel (er zit geen kleefpleister vast aan deze zwachtels maar je pakt dat er apart bij). De lange zwachtel wordt met een stukje kleefpleister vastgezet. Of als je ziet dat de wond doorbloedt doe je er meteen een drukverband overheen.

Hieronder zie je het gerolde snelverband in de verpakking (afb.1), uit de verpakking (afb.2) en toegepast op een onderarm (afb.4):

Aanleggen: leg het wondkussen op de wond, rol de korte zwachtel alvast richting het hart ( hij wordt vastgelegd als je met de lange zwachtel eroverheen gaat). Rol de lange zwachtel eerst naar de onderkant van het wondkussen (half op de huid, half op het wondkussen, “voordeur dicht”) en rol dan richting het hart en bedek daarmee het wondkussen en de korte zwachtel. Eindig pas als het wondkussen ook aan de bovenkant is afgesloten zodat er geen extra vuil bij de wond kan komen (“achterdeur dicht”).

- een grote maat steriel niet-verklevend kompres / vastgezet met dun elastisch zwachteltje en een stukje kleefpleister.
Het geeft hetzelfde resultaat als een gerold snelverband maar je moet in dit geval meerdere materialen pakken in plaats van alleen een snelverband en kleefpleister:

- een grote maat steriel niet-verklevend kompres / vastgezet met een zelfklevende zwachtel:

Let op!

Sinds juli 2016 leg je als hulpverlener geen mitella of brede/smalle das meer aan bij een wond of breuk/ontwrichting aan arm/ schouder/ sleutelbeen.
Het gewonde slachtoffer ondersteunt zelf zijn arm. Zo ga je naar de huisarts of het ziekenhuis. Na behandeling krijg je waarschijnlijk wel een mitella of iets dergelijks omdat dat comfortabeler is.

Drukverband

Bij een flink bloedende wond leg je eerst een snelverband aan, en als de wond door het verband heen bloedt leg je eroverheen ook een drukverband aan. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de ideaalzwachtel, een sterke en rekbare zwachtel waarmee je druk kan uitoefenen op de wond. Het is de dikste rol verband in je trommel, vaak voorzien van verbandklemmetjes.
In plaats van de scherpe verbandklemmetjes kan je beter stukjes kleefpleister gebruiken om de zwachtel mee vast te zetten.
En anders kan je ook de cohesieve (zelfklevende) zwachtel gebruiken om een drukverband aan te leggen. Dan heb je geen stukjes kleefpleister meer nodig. De zwachtel plakt immers aan zichzelf vast.

Mogelijkheid 1: snelverband + ideaalzwachtel + stukjes kleefpleister:

Mogelijkheid 2 : snelverband + zelfklevende zwachtel:

N.B. Sinds juli 2016 gebruiken we geen synthetische watten meer in een drukverband!

Steunverband

Bij een kneuzing of verstuiking leg je eventueel ná het koelen een steunverband aan.
Gebruik net als bij het drukverband hiervoor een ideaalzwachtel met een stukje kleefpleister of een zelfklevende zwachtel.

Voorbeeld pols:

Voorbeeld enkel:

N.B. Sinds juli 2016 gebruiken we geen synthetische watten meer in het steunverband!

Dit handige overzicht kan je downloaden om zelf thuis te bewaren:

Verbanddoos voor thuis